Jerôme DUPRET Portekiz’de Kulluklar
JEROME DUPRET, PORTEKİZ’İN SERRA DA ESTRELLA DAĞLARINDA GÖRDÜĞÜ KULLUK VE BENZERİ TAŞ YAPITLAR İLE İLGİLİ BİGİLERİNİ, NİMRİ KULLUKLARI PROJESİNE KATKI İÇİN YAZDI.
Jérôme Dupret’yi Kulluk konusuna olan ilgisinden dolayı facebook’ta tanıdım ve kendisiyle görüşmelerim sürüyor. Nimri Kullukları projesini yakından takip eden Jerome Dupret uzun yıllardır Serra da Estralla dağlarını inceleyen, bir dağ gezgini.
Jérôme Dupret tespit ettiği farklı kulluk ve taş yapıtlar ile ilgili bilgilerini Nimri Kullukları projemize destek amacıyla bize ulaştırdı. Bu yazıyı ve fotografları bilgilerinize sunuyorum.
JEROME DUPRET – (KISALTILMIŞ METİN)
Portekiz’de Serra da Estrela (Yıldız Sıra Dağları) dağlarındaki gezilerim sırasında değişik biçimdeki, uluslarası dilde CAİRN denilen (Portekizcede Mariolas), üst üste konan taşların olusturduğu yapıtları izleme olanağım oldu. Bunların önemli bir kısmı yol bulmaya yarayan işaret işlevi görüyor. Ancak diğerlerinin kutsanmış inançsal bir yönü olduğu kanısındayım. Cairnlerin birbirine olan mesafeleri dağların rölieflerine göre değişiyor ve her biri sonrakini görecek biçimde dağlarda konumlanmış durumdadır. Bazıları, bir şelale, bir gözleme noktası, yön gösteren bir kaya gibi doğanın manzarasına uygun yerlere konmuş eserlere benziyor,
Gezdiğim alanda 7 ayrı çeşit Caint tespit ettim.
1) Kaya üzerine üst üste konmuş birkaç taş. Kayanın ucunda ve dengede kalması için altına bir ağaç parçası yada bez konuyor.
2) Çok sayıda taşın özenilerek üst üste konmasıyla oluşturulan kolon yada koni şeklinde, onlarca santimden iki metreye kadar yükseklikteki yapıtlardır.. Serra da Estrela sıra dağlarının özellikle dik olan, doğu ve güney yönüne bakanlarında bulunuyor. Kullukların ( caintlerin) tepesine konan çukur kristalize taşların içinde iklime bağlı olarak kendiliğinden su birikimi oluyor. Ağzına kadar dolu olan bu serin su ile çok kez yüzümü yıkadım.
3) Kare yada dikdörtgen biçiminde bir metre yada daha yükseklik ve genişlikte taştan yapıtlar.
4) İçinde bir, iki ve üç nişin olduğu daha büyük boy yapıtlar.
5) Dışından merdiveniyle beraber yükselen üstü düz, 2,30m genişliği, 2,50m yüksekliğindeki, yuvarlak şekilli yapıtlar.
6) Temeli kare dışında üst bölümdeki düz alana çıkan taştan merdiveni olan büyük yapıt. En büyükleri 3,5 metre boyundadır ve 2,5 metre tabana sahiptir.
7) Dağlarin yüksek noktasına yapılan, 2,80 uzunluğunda ve 80 cm genişliğinde, üzerine ölülerin kondugunu tahmin ettiğim taş.
Serra da Estrela sıra dağlarında ve dünyanın birçok yerinde bulunan bu yapıtlar bize doğanın bilge, örgütlenmiş bir manzasını sunuyor ve ister istemez dikkatleri üzerine çekiyor.
LE TEXTE DE JEROME DUPRET
Les cairns du massif de la serra da Estrela, Portugal
Au cours de mes randonnées dans la Serra da Estrela j’ai pu observer différents types de cairns (mariolas en portugais). Ils semblent avoir pour l’essentiel d’entre-eux une fonction de balisage des chemins mais d’autres sont peut-être liés à des rituels. Ils sont espacés les uns des autres en fonction du relief, de telle façon qu’étant à côté de l’un d’eux on puisse voir le suivant. Certains semblent plutôt destinés à marquer un élément particulier du paysage, telle une cascade, un point d’observation, un rocher évocateur orienté, etc.
J’ai distingué 7 types de cairns pas toujours également répartis sur la montagne. Ceux qui sont localisés seulement dans certaines parties du massif sont signalés dans le texte :
1) quelques pierres sur rocher affleurant retenant parfois une poignée de petites branches ou un morceau de tissu, pas uniquement au bord des chemins,
2) de nombreuses pierres empilées soigneusement, formant un cône ou une colonne haute de plusieurs dizaines de centimètres jusqu’à 2 mètres. Sur un des accès au massif, particulièrement abrupte, orienté à l’est et au sud, les cairns ont à leur sommet une petite pierre de quartz, gorgée d’eau rafraîchissante, que je me suis passé sur le visage. J’en ai posé moi-même sur les cairns qui en étaient dépourvus, pour les futurs marcheurs,
3) des constructions de pierres sèches, à base carrée ou rectangulaire, d’un mètre de côté ou plus, de même que pour la hauteur. Elles sont disposées sur toute la surface des plateaux de la face sud du massif (sauf là où se trouvent des chaos rocheux) et si elles n’accompagnent pas toujours des chemins, elles semblent se renvoyer de l’une à l’autre, de proche en proche,
4) d’autres constructions sur les mêmes zones que les précédentes, un peu plus massive en général, comportant 1 à 3 niches, avec parfois une galerie au ras du sol les traversant de part en part,
5) des constructions de base ronde, sur les mêmes zones que 3) et 4), sans niche, à pierres plates en encorbellement faisant des marches permettant d’accéder à un sommet faisant plateforme. La plus grande fait 2,30 mètres de section et 2,50 m de hauteur,
6) d’imposantes constructions de base carrée, avec un escalier extérieur accédant au sommet, à l’extrémité sud du massif. La plus grande faisant environ 3,5 m de haut sur 2,5 m de large, avec un escalier suspendu, sur un paysage vertigineux.
7) de possibles exposoirs, dont le plus grand, de forme parallélépipédique, fait 2,80 m de long, 0,80 en hauteur et largeur du côté du coucher du soleil au solstice d’hiver, 1,10 m en hauteur et en largeur, du côté d’une profonde gorge, au sud du massif.
Nous avons affaire ici, et ailleurs dans le monde, à une savante organisation du paysage, qui en souligne les aspects marquants et le rend plus humain.
Jérôme Dupret © 17/09/2017